Cách vào số xe tải 6 số chuẩn kỹ thuật cho tài xế mới học

Sau hơn 15 năm lái xe tải đủ loại, từ 5 tấn đến container 40 feet, tôi nhận ra cách vào số xe tải 6 số chính là yếu tố quyết định sự khác biệt giữa tài xế thành thạo và người mới học. Không đơn thuần chỉ là thao tác cơ học, việc chuyển số trơn tru giúp tiết kiệm nhiên liệu đến 15%, giảm hao mòn hộp số và tăng tuổi thọ động cơ đáng kể.

Xe tải 6 số là gì? Có gì khác xe số thường?

Khái niệm xe tải 6 cấp số

Xe tải 6 số thực chất là dòng xe được trang bị hộp số cơ khí với 6 cấp tiến – từ số 1 đến số 6, kèm theo 1 số lùi và thường có thêm số phụ. Điểm mấu chốt làm nên sự khác biệt nằm ở khả năng phân bổ lực kéo một cách tinh tế hơn so với hộp số 5 cấp thông thường.

Khi tôi lần đầu chuyển từ xe 5 số sang 6 số, cảm giác rõ nhất là khả năng “leo núi” mượt mà hơn hẳn. Trước đây với hộp số 5 cấp, đoạn dốc Prenn (Đà Lạt) phải gào máy ở số 2, còn giờ với 6 số, xe chạy số 3 vẫn khỏe mà không hề gượng ép.

Phân biệt hộp số 5 cấp – 6 cấp – số phụ

Sự khác nhau giữa các loại hộp số không chỉ đơn thuần là con số. Hộp số 5 cấp phù hợp với xe tải nhỏ dưới 7 tấn, chủ yếu hoạt động trong thành phố với đường bằng phẳng. Còn hộp số 6 cấp xe tải được thiết kế cho những “cứng đầu” hơn – xe từ 8 tấn trở lên, thường xuyên chạy đường dài hoặc địa hình phức tạp.

Điểm hay của số 6 là tạo ra “khoảng trống” giữa các cấp số nhỏ hơn, giúp động cơ không phải nhảy cóc quá nhiều khi tăng tốc. Thay vì từ số 4 phải nhảy lên số 5 với chênh lệch vòng tua lớn, giờ có thêm số 5 và 6 để chuyển tiếp mượt mà hơn.

Số phụ (hay còn gọi là Hi/Lo) lại là một câu chuyện khác. Đây như một “bộ nhân đôi” cho hộp số, biến 6 cấp thành 12 cấp thực tế. Khi gặp đường dốc cao như đèo Hải Vân chở đầy tải, bật số phụ sẽ tăng mô-men xoắn gấp đôi, giúp xe leo dốc như chạy bằng mà không sợ chết máy.

Các dòng xe tải phổ biến sử dụng hộp số 6 cấp

Trên thị trường hiện tại, hầu hết các hãng xe tải nặng đều trang bị hộp số 6 cấp cho dòng sản phẩm chủ lực. Đặc biệt là xe tải Chenglong Hải Âu – dòng xe mà tôi đang lái hơn 3 năm nay, sử dụng hộp số 6 cấp kết hợp với động cơ Yuchai 210 mã lực, cho cảm giác lái rất êm ái.

Ngoài ra còn có Hyundai Mighty 110XL, Isuzu FRR, Hino FC/FG… đều được trang bị hộp số 6 cấp. Mỗi hãng có cách điều chỉnh tỷ số truyền khác nhau, nhưng nguyên lý hoạt động cơ bản vẫn giống nhau.

Hướng dẫn cách vào số xe tải 6 số từng bước

Tư thế ngồi, điều chỉnh ghế và côn ga

Trước khi bàn về kỹ thuật vào số xe tải, điều quan trọng nhất là tư thế ngồi chuẩn. Ghế lái cần điều chỉnh sao cho khi đạp hết côn, đầu gối vẫn còn hơi cong khoảng 15-20 độ. Tôi thường thấy nhiều tài xế mới ngồi quá gần vô lăng, khiến chân bị cứng khi đạp côn lâu.

Lưng dựa thẳng vào ghế, tay đặt trên vô lăng ở vị trí 9 giờ và 3 giờ. Chân trái chuyên trách côn, chân phải lo ga và phanh. Điều này nghe đơn giản nhưng rất quan trọng, vì với xe tải nặng, bạn sẽ phải giữ tư thế này liên tục 8-10 tiếng mỗi ngày.

Kiểm tra độ rơ của bàn đạp côn bằng cách đạp nhẹ cho đến khi cảm thấy có lực cản. Thông thường, côn xe tải có hành trình dài hơn xe con, cần đạp sâu và dứt khoát mới tách ly hoàn toàn.

Cách vào số từ 1 đến 6 đúng vòng tua máy

Khởi động xe bằng số 1 xe tải 6 số là bước đầu tiên. Đạp hết côn, vào số 1, quan sát đồng hồ vòng tua rồi từ từ nhả côn kết hợp đạp nhẹ ga. Xe tải khác xe con ở chỗ cần thời gian để côn “cắn”, đừng vội vàng mà hãy cảm nhận sự rung động từ động cơ truyền qua ghế lái.

Khi xe đã chuyển động ổn định, tăng ga để vòng tua lên khoảng 1.800-2.000 vòng/phút rồi chuyển lên số 2. Đây là vùng vòng tua tối ưu mà động cơ diesel hoạt động hiệu quả nhất. Quá thấp sẽ ì máy, quá cao lại tốn nhiên liệu và gây tiếng ồn.

Từ số 2 lên số 3, 4, 5, 6 đều áp dụng nguyên tắc tương tự. Điều quan trọng là phải “lắng nghe” tiếng máy. Khi tiếng máy bắt đầu trầm xuống hoặc xe bắt đầu rung lắc, đó là lúc cần chuyển số. Ngược lại, nếu máy gào to quá mức bình thường, nghĩa là bạn đang chậm chuyển số.

Khi nào cần về mo, cắt côn, trả số?

Về số N (số mo) khi dừng đèn đỏ trên 30 giây, hoặc khi phải chờ đợi lâu. Nhiều tài xế mới thường giữ số 1 và đạp côn liên tục, điều này rất có hại cho ổ đỡ côn và gây mỏi chân không cần thiết.

Cắt côn cần thực hiện mỗi khi chuyển số, nhưng phải nhanh và dứt khoát. Tôi từng thấy nhiều người cắt côn rồi “mân mê” cần số, điều này làm hỏng răng số rất nhanh. Nguyên tắc là: đạp côn – chuyển số – nhả côn, toàn bộ động tác trong vòng 1-2 giây.

Trả số từ cao xuống thấp thường xảy ra khi giảm tốc đột ngột, leo dốc dài hoặc vào bãi đỗ. Kỹ thuật trả số xe tải đòi hỏi sự khéo léo hơn vì cần đồng bộ vòng tua động cơ với hộp số để tránh giật cục.

Mẹo vào số xe tải 6 số không bị giật, không hại hộp số

Cách đồng tốc vòng tua khi chuyển số

Đồng tốc là kỹ thuật “cao siêu” nhất trong cách chuyển số xe tải 6 số. Khi chuyển từ số thấp lên cao, sau khi đạp côn và chuyển số, hãy mớm nhẹ chân ga trước khi nhả côn hoàn toàn. Điều này giúp vòng tua động cơ khớp với tốc độ bánh xe, tránh hiện tượng giật cục.

Còn khi trả số từ cao xuống thấp, kỹ thuật lại ngược lại. Sau khi đạp côn và chuyển về số thấp hơn, cần tăng gas một chút để vòng tua tăng lên trước khi nhả côn. Ví dụ từ số 4 về số 3, vòng tua cần tăng từ 1.500 lên khoảng 1.800 vòng/phút mới nhả côn.

Thời gian đầu sẽ hơi khó khăn, nhưng sau khoảng 2-3 tháng luyện tập, động tác này sẽ trở thành phản xạ tự nhiên. Tôi nhớ hồi mới học, hay bị giật cục khi trả số, khiến hàng hóa phía sau bị xô lệch. Giờ đây, hành khách ngồi cạnh còn không cảm nhận được khi tôi chuyển số.

Xử lý tình huống xe tải leo dốc, xuống dốc

Leo dốc với xe tải 6 số đòi hỏi sự dự đoán trước. Khi thấy dốc từ xa, hãy giảm tốc độ và chuyển về số phù hợp trước khi vào dốc. Thông thường, dốc nhẹ dùng số 4-5, dốc vừa dùng số 3-4, dốc nặng phải xuống số 2 hoặc thậm chí số 1.

Tuyệt đối không để xe chạy bằng số cao rồi mới trả số khi đã vào dốc. Lúc này động cơ đã mất đà, việc chuyển số sẽ khiến xe mất tốc độ đột ngột, thậm chí có thể chết máy giữa dốc – tình huống rất nguy hiểm.

Xuống dốc lại là câu chuyện khác. Sử dụng số thấp (2-3) để phanh bằng động cơ, hạn chế tối đa việc đạp phanh chân liên tục. Phanh động cơ không chỉ an toàn hơn mà còn giúp tiết kiệm má phanh, tránh tình trạng phanh bị nóng và mất tác dụng trên đường dốc dài.

Các lỗi thường gặp khi mới tập lái xe số 6 cấp

Lỗi phổ biến nhất là vào số không dứt khoát, khiến cần số bị “lẹm” hoặc không vào hẳn. Điều này xuất phát từ việc không đạp hết côn hoặc chuyển số quá chậm. Hộp số cơ khí không “khoan dung” như hộp số tự động, cần thao tác chính xác và quyết đoán.

Lỗi thứ hai là giữ côn quá lâu sau khi đã chuyển số. Nhiều tài xế mới sợ xe giật nên đạp côn lâu, không biết rằng điều này làm mòn đĩa côn rất nhanh. Nguyên tắc vàng là sau khi chuyển số xong, nhả côn ngay trong vòng 2-3 giây.

Lỗi thứ ba là quên trả về số 1 sau khi dừng xe. Khi khởi hành lại, nhiều người vẫn để ở số cao rồi thắc mắc tại sao xe không chạy được hoặc chết máy liên tục. Hãy tạo thói quen luôn kiểm tra vị trí cần số trước khi khởi động.

Lưu ý khi chạy xe tải 6 số ở đường trường – đô thị

Vào số phù hợp theo tốc độ và tải trọng

Ở đô thị với tốc độ 30-50km/h, thường sử dụng số 2-4 tùy theo tải trọng. Xe chở đầy hàng nên duy trì số thấp hơn để có lực kéo tốt khi tăng tốc từ đèn đỏ. Xe chạy không tải có thể lên số cao hơn để tiết kiệm nhiên liệu.

Đường trường với tốc độ 60-80km/h, xe tải 6 số phát huy ưu thế với số 5-6. Tuy nhiên, cần lưu ý không nên ép xe chạy số 6 khi leo dốc nhẹ hoặc gặp gió ngược mạnh. Dấu hiệu nhận biết là tiếng máy trầm xuống và vòng tua giảm dưới 1.500 vòng/phút.

Khi chở hàng nặng trên 80% tải trọng, nên hạn chế sử dụng số 6 ở tốc độ cao. Thay vào đó, chạy số 5 với vòng tua khoảng 1.800-2.000 sẽ cho hiệu suất tốt hơn và an toàn hơn cho động cơ.

Cách sử dụng số phụ (nếu có) hiệu quả

Số phụ không phải là “phép màu” để sử dụng tùy tiện. Chỉ nên bật số phụ khi thực sự cần thiết như leo dốc cao trên 8%, khởi hành với tải trọng maximum, hoặc chạy trong điều kiện đường xấu, bùn sâu.

Khi sử dụng số phụ, tất cả các cấp số từ 1-6 đều được “nhân đôi” về mô-men xoắn nhưng giảm tốc độ tối đa. Điều này có nghĩa số 3 với số phụ sẽ có lực kéo như số 1-2 bình thường nhưng tốc độ tối đa chỉ bằng một nửa.

Sau khi vượt qua đoạn khó khăn, nhớ tắt số phụ để trở về chế độ bình thường. Chạy số phụ liên tục trên đường bằng sẽ tốn nhiên liệu đáng kể và gây hao mòn động cơ không cần thiết.

Khi nào nên dùng số 1 – số 2 để khởi hành an toàn?

Số 1 bắt buộc phải dùng khi xe chở đầy tải, khởi hành trên dốc, hoặc khi đường trơn trượt. Đây là cách duy nhất để có đủ lực kéo mà không làm quá tải động cơ. Tôi từng thấy nhiều tài xế cố khởi hành bằng số 2 để “cho nhanh”, kết quả là côn cháy hoặc động cơ bị chết máy.

Số 2 có thể sử dụng để khởi hành khi xe chạy không tải hoặc ít hàng, đường bằng phẳng và khô ráo. Tuy nhiên, cần thực hiện rất nhẹ nhang, mớm ga từ từ và cảm nhận phản ứng của xe. Nếu thấy xe rung lắc hoặc tiếng máy gào, hãy ngay lập tức trả về số 1.

Trong điều kiện đường ướt, xuống dốc hoặc bãi đỗ có độ dốc, luôn ưu tiên số 1 để kiểm soát tốt nhất. An toàn luôn quan trọng hơn việc tiết kiệm vài giây khởi hành.

Kết luận

Thành thạo cách vào số xe tải 6 số không chỉ giúp bạn lái xe an toàn mà còn kéo dài tuổi thọ xe và tiết kiệm chi phí vận hành đáng kể. Với sự luyện tập đều đặn và áp dụng đúng kỹ thuật, bạn sẽ sớm trở thành tài xế chuyên nghiệp. Để trải nghiệm những dòng xe tải 6 số chất lượng cao, hãy tham khảo các sản phẩm tại Ô TÔ CHENGLONG HẢI ÂU – đối tác tin cậy cho mọi nhu cầu vận tải.

>> Xem thêm:

• Các loại xe Chenglong 9 tấn phổ biến tại Việt Nam
• Xe tải Chenglong 5 chân – mạnh mẽ trên mọi nẻo đường
• Giá xe tải Chenglong 4 chân – xe tốt – giá tốt